Autonome zenuwstelsel sympathicus en parasympathicus
Terug naar de oertijd. Als holbewoner leefde je in een gevaarlijke wereld. Kwam je een wild dier tegen in het bos, dan had je twee opties: vechten of vluchten.
Voor beide acties maakt het sympathisch zenuwstelsel het lichaam klaar. Een aantal automatische processen volgt elkaar snel op: je hartslag gaat omhoog, je ademhaling versnelt zich, je bloed stroomt naar je spieren…… je bent klaar voor (fysieke) actie!
Je bent klaar om te vechten of te vluchten. Dat is ons primitieve, dierlijke overlevingsmechanisme.
Meerdere zenuwstelsels
Je lichaam heeft meerdere zenuwstelsels, waar onder:
1. het centrale zenuwstelsel dat onder invloed van onze wil staat. Hiermee kun je, bijvoorbeeld, je spieren aansturen en bewegen.
2. het autonome zenuwstelsel dat niet onder invloed van onze wil staat, we kunnen dit slechts indirect beïnvloeden.
Het autonome zenuwstelsel (autonoom=zelfstandig, onwillekeurig) regelt automatisch bijna alle onbewuste functies en processen in je lichaam, zoals je ademhaling, je hartslag, je bloeddruk, de energieproductie, de spijsvertering en de stofwisseling. Over dat soort functies hoef je niet na te denken.
Rempedaal en gaspedaal
Het autonome zenuwstelsel bestaat uit twee takken (regelsystemen) met elk een tegengestelde werking:
De sympathicus (het gaspedaal van je lichaam) is de tak die ons in staat stelt te overleven in levensbedreigende situaties, te vechten, te vluchten en te presteren. De stof die hier bij hoort, is adrenaline en het sleutelwoord is: ACTIE In deze fase stijgt je hartslag, bloeddruk en ademsnelheid. In deze stand verbruikt je lichaam energie.
De parasympathicus (het rem pedaal en de "acculader" van je lichaam) is de tegenspeler van de sympathicus, en is verantwoordelijk voor herstel, reparatie, opbouw en rust. Als de parasympathicus actief is, daalt je hartslag, daalt je bloeddruk, krijgen je spieren en organen voldoende bloed en zuurstof. Dit deel van het zenuwstelsel zorgt voor regeneratie, lichamelijke ontspanning, reparatieprocessen. Het sleutelwoord voor de parasympaticus is: HERSTEL
Balans sympathische en de parasympatische activiteiten
Bij een gezond dagpatroon is er balans tussen de sympathische en de parasympatische activiteiten. Inspanning en stress worden afgewisseld met ontspanning en rust.
Je kunt het autonome zenuwstelsel voorstellen als een balans of een wip: wanneer het ene gedeelte actiever wordt, wordt het andere gedeelte minder actief. Deze balans zorgt ervoor dat wij ons voortdurend kunnen aanpassen aan een veranderende omgeving. Ons "gaspedaal" en ons "rempedaal" moeten goed op elkaar afgestemd zijn en beide moeten even sterk zijn om elkaar in evenwicht te houden.
Om de balans te bewaren is het nodig om de sympathicus alleen dan te laten werken als het nodig is, in levensbedreigende situaties of in situaties waar extra lichamelijke of mentale inspanning wordt gevergd. En om de sympathicus vervolgens zo snel mogelijk weer uit te schakelen en de parasympaticus te latendomineren, zodat je lichaam kan herstellen.
Hoe werkt het autonome zenuwstelsel
Verstoring van de balans van het autonome zenuwstelsel.
Onze moderne tijd is enorm veeleisend: we hebben het razend druk, alles moet snel en dus hebben we ook vaak te maken met stress.
Op stress reageren we hetzelfde als de holbewoner en hierdoor wordt er steeds een beroep gedaan op ons "gaspedaal". Dit "gaspedaal" wordt ongemerkt steeds een klein beetje verder ingetrapt.
Deze overmatige activiteit van het sympathische zenuwstelsel, veroorzaakt op termijn een verstoring van de balans tussen het sympathische en het parasympatische zenuwstelsel.
Langdurige stress en het autonome zenuwstelsel
Samenvattend: het gevolg van langdurige stress is dat de sympathicus te vaak en te lang wordt ingeschakeld (onbewust) en dat je hem niet weer kunt uitschakelen. Tegelijkertijd is de parasympaticus vaak uitgeschakeld en biedt onvoldoende tegenwicht. Door deze disbalans raakt je stresssysteem overbelast en ontstaan er stressklachten. Ook kunnen er gevoelens van angst en paniek door ontregeld zenuwstelsel.
Je lichaam kan niet voortdurend in een verhoogde staat van paraatheid zijn. Als dit te lang aanhoudt, raakt de balans van het autonome zenuwstelsel blijvend verstoord en is er sprake van chronische stress, of een uitgeput zenuwstelsel.
Daardoor kan de energieregeling in het lichaam verstoord raken. Soms is de sympathicus te actief (dat kan zich o.a. manifesteren in een onrustig, nerveus of opgejaagd gevoel). Door langdurige en grote activiteit raakt deze zenuw uitgeput, wat zichtbaar en meetbaar is bij mensen, die langdurig gestrest of overtraind zijn.
Soms is de sympathicus juist onderactief (dat uit zich bijvoorbeeld in een uitgeput gevoel na lichte inspanning, veel slapen en moe wakker worden).
Lees ook: VERMOEIDHEID DOOR STRESS
Heel veel klachten hangen nauw samen met een minder goed werkend autonoom zenuwstelsel. Een goede werking van het autonome zenuwstelsel is een basisvoorwaarde voor een goede gezondheid en het lekker in je vel zitten!
De balans van het autonome zenuwstelsel meten BNN Proefkonijnen
Psycho-fysiologische meting
De psycho-fysiologische meting geeft inzicht in de belangrijke balans tussen de sympathicus en de parasympaticus en daarmee een duidelijke indicatie voor je stressniveau je vitaliteit en je welbevinden in lichamelijk en geestelijk opzicht.
Door deze balans te meten, zijn we in staat om gericht de verstoorde balans tussen parasympaticus en sympathicus weer in evenwicht te brengen. Want hoe kun je iets veranderen in de juiste richting als je niet weet waar je nu staat?
De balans van je autonome zenuwstelsel laten meten
Wil je graag zien wat er in jouw lichaam gebeurt bij ontspanning en stress? Wil je leren jezelf effectief te ontspannen? Wil je je vitaler voelen en meer controle over je lichaam krijgen, zodat stress minder vat op je gezondheid en functioneren heeft, meld je aan voor een Energie Check Up of een kosteloze kennismaking met biofeedback. Bel 06-13136646 of stuur een bericht.
