Moe van stress door een lichamelijke ontregeling
Vermoeidheid door stress ligt voor velen op de loer. Een baan die het nodige van je vraagt, een druk sociaal leven, gecombineerd met de zorg voor je gezin. Daarnaast word je voortdurend blootgesteld aan prikkels via social media en je smartphone. Geen wonder dat je gestrest en moe bent. Waarom word je eigenlijk zo moe van stress? En hoe voorkom je dat die vermoeidheid uitmondt in stressklachten en uiteindelijk een burnout?
Chronische vermoeidheid is een van de eerste symptomen van je lichaam dat het je allemaal wat teveel wordt. Wanneer je langdurig veel stress, angsten of spanningen ervaart, raakt je lichaam ontregelt en uit balans. Het komt in de ‘vecht-of-vluchtstand’, waarbij onder andere je bloeddruk, hartslag en de ademhalingsfrequentie omhoog gaan.
Je lichaam en je brein zijn in een voortdurend verhoogde staat van paraatheid en hebben geen tijd om te herstellen; iets wat veel energie kost. Deze disbalans is een van de veroorzakers van stressgerelateerde vermoeidheid en ook het autonome zenuwstelsel speelt hier een belangrijke rol in.
Wordt jouw vermoeidheid veroorzaakt door stress? De Energie Check Up geeft duidelijkheid
Oorzaken van vermoeidheid door stress.
De oorzaak van te veel stress is meestal psychisch is: we zetten onszelf teveel onder druk om deadlines te halen, durven geen ‘nee’ te zeggen, en zijn bang om te falen.
Vaak is er een combinatie van oorzaken aanwijsbaar die vermoeidheid tot gevolg hebben. Enkele oorzaken van vermoeidheid die ik bij mijn cliënten met stressklachten vaak zie:
- Slaapproblemen
Een verminderde slaapkwaliteit, moeilijk inslapen, slecht doorslapen of te vroeg wakker worden is een bron van moeheid. Soms kan je zo moe zijn dat je de slaap niet meer kan vatten. Het normale gevoel van vermoeidheid heeft dan plaats gemaakt voor een onaangenaam gevoel van uitputting, soms in combinatie met een opgefokt gevoel.
- Een verstoorde ademhaling; hyperventilatie en verkeerd ademhalen.
Uit de uitslag van de psycho-fysiologische metingen blijkt dat veel mensen met stressklachten te oppervlakkig en te hoog in de borst ademhalen. Een ontregelde ademhaling leidt vaak tot vermoeidheid en fysieke klachten.
Meer over de relatie tussen ademhaling en stressklachten kun je hier lezen.
- Te hoge werkdruk
Ruim 40% van alle werkende Nederlanders heeft regelmatig last van een oververmoeid gevoel. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een te grote werkdruk, spanningen op het werk en stress. Veel van mijn cliënten ervaren een te hoge werkdruk, hebben weinig regelruimte en autonomie. Teveel werk moet gedaan worden met te weinig mensen. De afgelopen jaren is het aandeel werknemers met stressklachten en burn-out klachten mede hierdoor toegenomen.
- Geen “nee” durven zeggen en grenzen aangeven
Bij veel van mijn cliënten ervaar ik dat zij moeite hebben met “nee” zeggen en het stellen van grenzen en het bewaken van hun eigen belangen. Hierdoor komen zij niet meer toe aan voldoende herstel, laat staan energie overhouden. Gedragingen die ik bij hen vaak terugzie zijn:
- wil graag iedereen te vriend houden
- is te meegaand met anderen
- trekt teveel werk naar zich toe
- voelt zich over verantwoordelijk
- is te weinig assertief en moeilte om zichzelf en anderen begrenzen
- heeft een groot plichtsbesef of een hoge arbeidsethos
- is erg loyaal naar de werkgever en anderen toe
- Is zich onvoldoende bewust van de eigen behoeften
- Perfectionisme of de lat te hoog leggen
Veel cliënten met vermoeidheid door stress, leggen de lat voor henzelf hoog en vinden het vaak lastig om aan hun eigen opgelegde standaarden te voldoen. Uiteindelijk raken ze hierdoor gefrustreerd, gestrest en angstig. Wat hier vaak aan bijdraagt is dat ze zichzelf vaak vergelijken met anderen, al dan niet via social media, bij wie het allemaal wel perfect lijkt.
Gevolgen van vermoeidheid door stress
De gevolgen van te veel stress uiten zich meestal op het fysieke vlak; er ontstaat een lichamelijke ontregeling. Stressklachten ontstaan pas nadat lichamelijke stressreacties te vaak voorkomen, te lang aanhouden . Uit onderzoek is gebleken dat dan de neuro-hormonale processen die o.a. voor energie en alertheid zorgen, ontregeld kunnen raken. Het zijn dit soort ontregelingen die de vermoeidheid en klachten bij een burn-out veroorzaken.
Wanneer je lange tijd roofbouw op je lichaam pleegt, door steeds te weinig hersteltijd te nemen na belasting, reageert je lichaam door:
- Het Spill-over effect
- Set pointresetting
Door het spillovereffect komt je rustniveau hoger te liggen. Waardoor je minder goed uitrust. Bij werk en rust heb je namelijk een afwisseling in het niveau van activatie in je lichaam. Bij werk ligt dat hoger en bij rust lager. Het activatieniveau beweegt heen en weer tussen bepaalde redelijk vaste grenzen. Als je te weinig hersteltijd neemt, kom je niet op je gebruikelijke activatieniveau terug dat bij rust hoort. Je activatieniveau blijft te hoog. Dat kan een keertje gebeuren en dat herstelt zich wel weer als je wat later weer wel voldoende hersteltijd neemt. Maar als je gedurende langere tijd, weken, maanden, te weinig hersteltijd neemt, dan heeft je lichaam niet meer de gelegenheid om terug te keren naar het rustniveau van activatie en gaat het werkniveau van activatie ook omhoog. De grenzen zijn opgeschoven naar boven. Praktisch betekent dat je lichaam in rust in een verhoogde staat van paraatheid is, en tijdens je werkzaamheden veel alerter bent dan nodig, waardoor je meer energie verbruikt met vermoeidheid als gevolg.
Door Set-point resetting krijgen allerlei instelwaarden een andere marge. Dit heeft te maken met een aantal regelkringen in je lichaam die werken zoals een thermostaat van een cv. Ook die heeft een bepaalde instelwaarde, bijvoorbeeld: hartslag, bloeddruk, hoeveelheid cortisol, adrenaline. Bepaalde waarden veranderen bij rust en bij (mentale) inspanning. Als je langdurig roofbouw pleegt, zal bijvoorbeeld je hartslag, of je ademhalingsfrequentie een ander (in dit geval hogere) waarde hebben bij inspanning en bij rust. Op een gegeven moment treedt er geen spontaan herstel meer op en is er een blijvende verandering in je fysiologie. Deze setpointresetting is een autonoom, voortschrijdend en progressief proces.
Neuro-hormonale ontregeling terugdraaien en weer uitgerust en fit door het leven gaan
Merk je dat je steeds vermoeider raakt en je lichaam ontregeld is. Wil je een burnout voorkomen en van je stressklachten af raken? Dan doe je er goed aan om de onderliggende de oorzaken van jouw vermoeidheid te laten onderzoeken met behulp van een Energie Check Up
Wil je direct aan de slag met zowel de fysiologische ontregeling als ook de onderliggende oorzaken aanpakken? Vul het contactformulier in voor een gratis oriënterend adviesgesprek, of bel 06-13136646
Lees meer over coaching bij vermoeidheid en stress & burn-out:
